Խաղաղ օվկիանոսի մյուս կղզիների նման, Գուամում պատմությունների պատմությունը եղել է սերնդից սերունդ գիտելիքները փոխանցելու կարևոր մեթոդ: Հեքիաթասացները հասարակության հարգված անդամներն էին ՝ դաստիարակելու և զվարճանալու ունակության պատճառով: Պատմություններն օգտագործվել են լավերի և վատերի օրինակներ բերելու համար, օգնելու երիտասարդներին սովորել, թե ինչպես ճիշտ արձագանքել սոցիալական իրավիճակներին: Շատ պատմություններ ունկնդրի համար բարոյականություն կամ դաս ունեին: Jesեզվիտ պատմաբան հայր Ֆրանցիսկո Գարսիան 1668 թ.-ին նշել է, որ չամորական ժողովուրդը սիրում էր բանավեճը և պոեզիան, ինչպես նաև ծաղրելու միտում, ինչը բնութագրում էր չամորոյի ժողովրդին պատմության ընթացքում: Նրանք ունեցան հսկայական տոներ, որտեղ նշում էին իրենց պատմությունները բանավոր, բանաստեղծական ձևերով պատմելով:
Լեգենդները, հավանաբար, սկսվել են որպես լավ պատմություն, որը հիմնված է հերոսի հետաքրքիր բնութագրերի կամ նվաճումների վրա: Երբ պատմությունը ժամանակի ընթացքում անցնում էր մի պատմվածք պատմողից մյուսը, մանրամասները չափազանցվում էին: Այլ լեգենդներ ստեղծվել են իրադարձությունները բացատրելու համար, որոնք ոչ ոք չէր կարող հասկանալ: Յուրաքանչյուր մշակույթ ունի ստեղծագործության լեգենդ, որը բացատրում է, թե ինչպես է առաջացել իրենց երկիրը կամ որտեղից են եկել իրենց առաջին մարդիկ:
Չամորոյի ժողովրդի պատմվածքների ավանդույթներն ընդհատվեցին նրա գաղութային պատմության պատճառով: Օրինակ, դրա ստեղծման լեգենդը կորել է իսպանական միսիոներական շրջանում: Բարեբախտաբար, մի վաղ միսիոներ լսել է պատմությունը և գրել այն, որտեղ այն հայտնաբերվել է 20-րդ դարում, 1673 թ.-ին Գուամի միսիոներ հայր Պիտեր Կոմանսի գրություններում:
Նրա զեկույցի համաձայն ՝ Գուամի բնիկները պնդում էին, որ առաջին մարդը ՝ Պունտանը, ծնվել է առանց հայրիկի և միայն մեկ քրոջ: Երբ նա մոտ էր մահվան, նա կանչեց իր քրոջը ՝ Ֆուունային, և հրամայեց, որ իր որովայնից երկինքը պատրաստեն: որ նրա ոջիլներից և նրանց ձվերից… աստղեր դառնան երկնքում, հոնքերից ՝ արև և լուսին, իսկ թարթիչներից ՝ ծիածաններ: Նրա ուսերից երկիրը պատրաստվեց, կողերից և ոսկորներից ծառերը պետք է աճեին. նրա մազերից դուրս եկան ճյուղեր և կանաչ խոտեր, միզապարկը դարձավ ծով, իսկ ստորին վերջույթներում ՝ բանանի ծառեր և եղեգներ: Նրա աղիքները դարձան ծովային նեղուցներ և նավահանգիստներ human Մարդկանց ամբողջ ցեղը սկսվեց մի ժայռից (կոչվում է Լալաս), որը կանգնած է որպես պահակային ֆալիկ խորհրդանիշ, որը գտնվում է ներկայիս Ֆուհա ծոցի արևմտյան ափին:
Չնայած Չամորոյի ժողովրդի պատմությունը ջնջելու գաղութային փորձերին, որոշ հավատալիքներ պահպանվել են պատմությունների փոխանցման ընթացքում: «Taotaomo'na» կոչվող նախնիների ոգիների հանդեպ հավատը («taotao», նշանակում է «մարդիկ», իսկ «mo'na» ՝ «առաջին»), գոյություն ունի մինչ օրս: Բանիոնի (Նունու) ծառը հատկապես հարգվում է որպես տաոտաոմոնայի տուն: Մեկ այլ տոհմի վերահսկողության տակ գտնվող երկրներ մուտք գործելու թույլտվություն խնդրելու հնագույն պրակտիկան պահպանվում է նախնիներից կամ տաոտաոմոնայից թույլտվություն խնդրելու շարունակական պրակտիկայում, երբ որևէ մեկը պետք է խախտեր ջունգլիներում: Հարցման հնագույն վանկի բառերը փոխվել են գաղութային լեզվի ներածությունների պատճառով, բայց հարցման իմաստն ու պրակտիկան պահպանվել են: Իր 1994-ին ուրվականների և սնահավատ հավատալիքների մասին պատմություններ կազմող Պիտեր Օնեդերան ներկայացնում է այն տարբերակը, թե ինչպես պետք է թույլտվություն խնդրել անհայտ տարածք մուտք գործելու համար:
«Երբ որ մեկը հեռու է տնից, օրինակ ՝ հարևանություն այցելելը visiting կամ որևէ այլ գործողություն, և անհրաժեշտ լինի զուգարան, և հատկապես եթե նա դրսում է, պետք է թույլտվություն փնտրել հնագույն հոգիների մոտ: Ահա թե ինչ պետք է ասել. «Նախնիներ, կարող եմ խնդրեմ (նշեք ձեր մտադրությունները), քանի որ ես ի վիճակի չեմ հասնել իմ սեփական տունը / վայրը / ունեցվածքը: Guelo yan Guela, kao sina ju '(ha sangan hafa para u cho'gue) sa' ti sina hu hago 'i tano'-hu ya dispansa yu' »: Նախնիներին նման հարգանքի տուրք չտալը բերել է պատմությունների պատմածների նրանց, ովքեր կծկվել կամ կծվել են, դրա համար ցույց տալու համար տեսանելի նշաններ: և ծայրահեղ դեպքերում հիվանդանալ, երբ ոչ մի բժշկական միջոց չի կարող բուժել նրանց: Taotaomo'na– ի պատմությունները ժամանակակից պատմությունների սիրված ժանրն են: Ամբողջ Գուամի, Ռոտայի, Թինիանոսի և Սայպանի տարածքում հեքիաթասացները նոր պատմություններ են ավելացնում գերբնական գործունեության մասին, որոնք այսօր ապրում են այս կղզիների բնակիչները:
Չնայած այսօր կան անհամար թվով հեքիաթասացներ, պաշտոնական ճանաչում տրվեց հանգուցյալ Կլոտիլդե Կաստրո Գուլդին ՝ Գուամի հեքիաթասաց վարպետին: Էներգետիկ, զվարճալի, երբեմն թեթև և միշտ հետաքրքիր Քլոտիլդեն (սիրով կոչվում էր «Դինգ») շատ էր շրջում կղզիներով և ամենուր Խաղաղ օվկիանոսի կղզիների իրադարձություններով ՝ ներկայացնելով Գուամի պատմվածքի հարուստ ավանդույթը: Նա հավերժացրեց «Խուան Մալիմանգայի» չարագործությունները ՝ այն դնելով ամենօրյա թերթում որպես ծաղրական ֆիլմ: Կերպարը ՝ Խուան Մալիմանգան, պատկերում էր միջին տարիքի, ոչ աշխարհիկ չամորական մի տղամարդու, որը հագած էր գոտկատեղից բաց առջևի վերնաշապիկով, ծնկած գալարված տաբատ և զորի (ռետինե շրթունքներ) ոտքերի վրա: Մյուս սովորական կերպարներից էին Թան Կիկան ՝ երկար փեշով պառավ և հողաթափեր, որի գլխին կապած էր բանդանան, և կասկածելի տարիքի անձնավորություն ՝ Նանուն: Այս երկիմաստությունը թույլ տվեց, որ նրա կերպարը հանդես գա մերթ տղայի, մերթ տղամարդու դերում: Հումորը պտտվում էր սխալ հաղորդակցությունների շուրջ ՝ բառախաղերի պատճառով, որոնք հաճախ օգտագործում էին անգլերեն բառացի չարորական չարաշահումներ և Խուան Մալիմանգայի կյանքի փիլիսոփայությունը, որը պետք է աշխատեր հնարավորինս քիչ ՝ օգտագործելով իր խելքը հեղինակավոր գործիչներին վնասելու համար: Այս զավեշտական շարքը շարունակում է գործել Pacific Daily News- ում 2011 թ.-ին: Այն կարդում են Chamorro- ի բանախոսները և նրանք, ովքեր օգտագործում են այն որպես մարտահրավեր `չամորրոյի լեզուն կարդալու պրակտիկայով:
Հյուսիսային Մարիանայում, որտեղ Քերոլայնի կղզիները (Refaluwash) կիսում են բնիկ քաղաքացիությունը Chamorros- ի հետ, երկու մշակույթների պատմություններն էլ միաձուլվել են միահյուսված: Refaluwash ծագումով Լինո Օլոպայը, որը խոսում է Refaluwash, Chamorro և անգլերեն լեզուներով, շատ է ճանապարհորդել ՝ պատմելով իր մեծերից սովորած պատմությունները ՝ ձկնորսություն, կանոե ավանդույթներ և ընտանեկան ժողովրդական ուղիներ: Մի ավանդույթ, որը նա նկարագրեց Gef Pa'go Inalahan- ում պատմվածքների իրադարձության ժամանակ, այն էր, որ ունկնդիրները պետք է շարունակ պատասխանեն հեքիաթասացուն `ասելով.« Yehyeh », հակառակ դեպքում հեքիաթասացը ենթադրի, որ ոչ ոք չի լսում և կանգ չի առնում: Դա սովորեցնում էին նրա մանկության տարիներին, երբ հեքիաթասացը նստում էր երեխաների մեջ քնած գորգերի վրա ՝ պատմելով քնելու ժամը: Հեքիաթասացը դատեց, արդյոք ունկնդիրները դեռ արթուն են ՝ լսելով «հեյան» պատասխանը: Երբ բոլորը լռում էին, դա նշան էր, որ երեխաները քնել են քաշվել:
Gամանակակից հեքիաթասացների հետ կարելի է կապվել «Ginen I Hila 'I Maga' Taotao - ազնվական մարդկանց լեզուներից» պատմվածքների խմբի միջոցով, որը շահույթ չհետապնդող կազմակերպություն է, որը ստեղծվել է պրակտիկայով զբաղվող մասնագետների կողմից ՝ պատմվածքների ավանդույթները փոխանցելու նպատակով: Նրանք ամեն տարի անցկացնում են պատմությունների մի քանի միջոցառումներ, որոնցից վերջերս տեղի ունեցավ Հելոուինի հեքիաթների պատմության ամենամյա միջոցառումը, որն անցկացվում էր գիշերը Իլանի, Տալոֆոֆոյի լողափի ջունգլիներում: Մեկ տասնյակից ավելի հեքիաթասացներ մասնակցում են պտտվող նստաշրջանների, երբ հանդիսատեսը մթության մեջ առաջնորդվում է դեպի յուրաքանչյուր հեքիաթասաց ՝ իրենց պատմություններով մազեր բարձրացնելով ու ճչալով հանդիսատեսից: Այս խումբը սովորաբար մասնակցում է նոյեմբերի Gef Pa'go- ի Պատմության ամենամյա փառատոնին Պատմական Ինալահանում, որտեղ յուրաքանչյուր անդամ ներկայացնում է իր սարսափելի, դրամատիկ, զվարճալի կամ ռիբալդ պատմություններն ու թեքերը, որոնք պատկերացում են տալիս Chamorro- ի հավատալիքների և հումորի զգացման մեջ:
Սա շատ հեղուկ խումբ է, ներառյալ ճանաչված հին ժամանակներ Peter Onedera, Peter Duenas, Toni Ramirez, Rosa Salas Palomo, Loui and Lila Gumbar, Victor Tuquero, Selina Onedera-Salas և Beverly Acfalle, և անընդհատ ավելացնելով նոր նոր տաղանդ ՝ պահելու համար: խումբը թարմ է և փոխանցում է ավանդույթը: Ամեն տարի մասնակցում են Ինալահանի երեցները, ինչպիսիք են Թան Ֆլորեն Պաուլինոն, Բեն Մենոն, Կառլոս Պաուլինոն և այլոք: Գուամի երկու ճանաչված հեքիաթասացներ ՝ Սիրա Մաքմիլանը և ayեյ Պասկուան, ովքեր տեղափոխվել են կղզուց դուրս, շարունակում են իրենց արվեստով զբաղվել ԱՄՆ Չամորոյի համայնքներում:
Չամորոյի պատմությունների ավանդույթը կենդանի է և աճում է: Ստուգեք իրադարձությունների օրացույցը ՝ տեսնելու, թե երբ է տեղի ունենալու պատմելու հաջորդ իրադարձությունը և վայելեք պատմությունները:
Judուդի Ֆլորեսը, բ.գ.թ., արհեստավարժ բատիկ արվեստագետ, պատմաբան և բանահյուս է ՝ օգտագործելով իր արվեստը Գուամի հարուստ պատմությունն ու մշակույթը պատկերելու համար: Նա մեծացել է Ինալահան գյուղում և շարունակում է աշխատել `վերականգնելու և վերակենդանացնելու 1900-ականների սկզբի շենքերը` որպես կրթական և շրջայցերի վայր: Վերջերս նա հրատարակել է իր գիրքը ՝ «Estorian Inalahan: History of a Spanish-era Village in Guam», որը հասանելի է Անիգուայի Framed և այլն պատկերասրահում, Bestseller Books, The Guam of Art Gallery, Gef Pa'go Gift Shop- ում և իր վրա: կայքէջը ժամը www.GuamBatikGallery.com .
